Самосвалдарға тыйым салынды: Бизнес құрылыстағы ақаулар мен тұрғын үй бағасының өсуі туралы ескертеді
2026 жылдың 1 қаңтарынан бастап Қазақстанда экономиканың негізгі салаларына әсер етуі мүмкін тыйым күшіне енеді. Әңгіме Көлік министрлігінің рұқсат етілген шекті салмағы жалпы пайдаланымдағы жолдарда жүру үшін белгіленген параметрлерден асатын болса, самосвалдарды пайдалануға тыйым салатын нормасы туралы болып отыр. Заң қабылданды, бірақ бизнес қауымдастық дабыл қағуда.
Жағымсыз әлеуметтік-экономикалық салдарларды болдырмау және компромисстік шешімдерді әзірлеу мақсатында ҚР ҰКП жауапты мемлекеттік органдар өкілдерінің, салалық сарапшылар мен бизнес өкілдерінің қатысуымен жиын ұйымдастырды. «Атамекен» ҰКП Басқарма төрағасының орынбасары Мұрат Амрин жиында Палата жүктерді белгіленген нормалар аясында тасымалдайтын адал кәсіпкерлікті жақтайтынын, бірақ реттеуде жазалаушы емес, жүйелік көзқарасты талап ететінін атап өтті.
«Біз салада тәртіп орнатуды және жолдардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуді қолдаймыз. Дегенмен, инвестициялық ахуалды да ескеру қажет. Инвесторлар өндірісті оқшаулау мүмкіндігін қарастыра отырып, Қазақстанға, соның ішінде көлік техникасын шығаратын ірі өндірушілерге де келуде. Егер ережелер күшіне енсе, бұл елдің инвестициялық тартымдылығына теріс әсер етуі мүмкін», - деді Мұрат Амрин.
Бір қарағанда, шара жолдарды сақтауға бағытталған. Дегенмен, бизнес өкілдері мен сарапшылар бұл тыйымның қазіргі қалпында орындалуы ауыр экономикалық және әлеуметтік салдарларға, соның ішінде инфрақұрылымдық жобалардың үзілуіне, жүргізушілер арасындағы жаппай жұмыссыздыққа және тұрғын үй бағасының өсуіне әкелуі мүмкін екенін баса айтады.
«Самосвал небәрі 1 тонна жүк тасымалдап, Көлік министрлігі белгілеген нормадан аспаса, ол заң бұзушы болып танылып, айыппұл салынады», - дейді сала өкілдері.
Оның үстіне, мұндай самосвал жүк тиеу кезінде рұқсат етілген жүктемеден аспаса да, оның конструкциясының өзі (массасы максимумнан жоғары) оның жұмысын заңсыз етеді. Бұл заңды сәйкессіздіктерге әкеледі. Инвестиция және даму министрлігінің 2015 жылдан бастап қолданыстағы бұйрығына сәйкес, алты осьті автопоезд үшін рұқсат етілген салмақ 44 тоннаға дейін болуы мүмкін. Дегенмен, өндірушілер техникалық рұқсат етілген салмағы жоғары болуы мүмкін көлік құралдарын шығарады, нәтижесінде заңның бұзылуы толығымен түсірілген көліктердің конструктивтік сипаттамалары деңгейінде орын алады.
«Егер мемлекет мұндай техниканы әкелуге және тіркеуге рұқсат етсе, бірақ іс жүзінде оны пайдалануға тыйым салатын болса, онда бұл заңды қайшылық туғызып, инвесторларды қорқытады», - деп түсіндірді Республикалық жүк көліктері жүргізушілері мен иелері қауымдастығының президенті Қанат Қашаған.
Жүргізушілер мен жүк көлігі иелері қауымдастығы ұсынған статистикалық мәліметтерге сәйкес, кәсіпкерлердің 25%-ға жуығы жүк тасымалымен айналысады, құрылыс, ауыл шаруашылығы, тау-кен өнеркәсібі, коммуналдық шаруашылық және логистика сияқты салаларға 100 мыңға жуық техника тартылған. Қыста бұл көліктер қалалардан қарды шығарады, ал, жазда олар республика бойынша мыңдаған құрылыс алаңдарына қиыршық тас, қиыршық тас, құм және басқа да материалдарды жеткізеді.
Сонымен қатар, «Қазақстан автомобиль одағының» президенті Анар Мақашеваның айтуынша, отандық өндірушілер де қиындықтарға тап болуы мүмкін. Оның айтуынша, қазақстандық кәсіпорындар қазірдің өзінде ірі габаритті құрал-жабдықтарды, оның ішінде «Shacman», «Howo» маркалы самосвалдарды және т.б. шығаруды игерген. Сонымен қатар, Scania компаниясы Қарағанды қаласына енді, қазір Қазақстанда да қабылданған еуропалық стандарттар бойынша құрал-жабдықтар шығаратын басқа әлемдік өндірушілерден инвестиция тарту бойынша келіссөздер жүргізілуде. Оның айтуынша, бұл жобалардың барлығы жаңа шектеулерге байланысты тәуекелге ұшырайды.
Осылайша, бизнес ұсынысы тыйым салу емес, реттеу болып табылады. Толық тыйым салудың орнына теңдестірілген тәсіл ұсынылады:
- Білік жүктемесін басқару жақсартылды
- Жол жағдайларын ескере отырып, маршруттауды жүзеге асыру
- Жабдықты рұқсат етілген салмақ шегінде пайдалануға рұқсат, бірақ міндетті түрде салмақ пен өлшемді бақылау
- Салалық қауымдастықтар мен ҮЕҰ-ды қадағалауға тарту.
Қазақстанның Көлік министрлігі өз кезегінде диалогқа және түзетулермен жұмыс істеуге дайын екенін мәлімдеді. Жақында «Атамекен» Ұлттық кәсіпкерлер палатасы шоғырландырылған ұстанымды қалыптастыру және жауапты мемлекеттік органдарға жолдау мақсатында бизнес-қауымдастықтан ұсыныстар жинауға кіріседі.
Еске салайық, тыйым салу бастамасы осыдан үш жыл бұрын Ұлттық кәсіпкерлер палатасының бастамасымен кейінге шегерілген болатын. Өткен жылдың қыркүйегінде Көлік министрлігі шектеулерді енгізуді ертерек мерзімге – 2025 жылдың 1 қаңтарына ауыстыруды ұсынды. Алайда, бұл бастама да сәтті қорғалды. «Атамекен» ҰКП бизнес-қауымдастықпен бірлесіп, одан бас тартуға қол жеткізді.
Пікір қалдыру:
Пікірлер: